Numizmatyka "Polskie Monety"

Ekspozycja dzieł sztuki i pamiątek narodowych oraz pracownie konserwatorskie

Numizmatyka "Polskie Monety"

Postprzez Henryk Horoch » 01 kwi 2011, 14:55

Denar PRINCES POLONIE (Denar Bolesława Chrobrego)
Denar bity przez mennicę książęcą Bolesława Chrobrego. Jest jedną z najsłynniejszych monet w historii mennictwa polskiego. Zaważył na tym przede wszystkim rysunek ptaka w awersie. Do dziś toczą się spory między zwolennikami tezy przyjmującej, że rysunek przedstawia orła, a jej przeciwnikami, opowiadającymi się za pawiem, gołębiem lub jeszcze innym gatunkiem ptaka, przy czym za tą drugą ewentualnością opowiada się liczne grono polskich numizmatyków, historyków i archeologów (m.in. Ryszard Kiersnowski, Zygmunt Zakrzewski, Stanisław Suchodolski). Wobec istniejących do dziś niejasności wokół wymiaru symbolicznego wymienionych zwierząt we wczesnym średniowieczu, spór pozostaje nierozstrzygnięty. Inskrypcja otokowa tej monety zawiera pierwszy – choć jeszcze w języku łacińskim – zapis nazwy Polski. Legenda to niecodzienna, pomijająca imię władcy, a operująca określeniem "princepsa", nie mającym analogii we współczesnym zasobie tytułów władców Europy Środkowej, powstała pod wpływem denarów z odległego księstwa Benewentu za sprawą przebywającego czasowo w Rzymie Radzima Gaudentego. Przyjmuje się, że okazją do wypuszczenia tej emisji i użycia na niej tytułu rodem z czasów "Imperium Romanum" był zjazd gnieźnieński – stąd datowanie monety na rok 1000 (choć możliwe, że pojawienie się tego tytułu wiąże się wyłącznie z recepcją italskiego wzoru). Denar PRINCES POLONIE był najliczniej bitą monetą Bolesława Chrobrego.
Moneta należy do rzadkości. W Polsce znajduje się jedynie sześć egzemplarzy.

Obrazek

Moneta srebrna. Data emisji XI wiek. Masa około 1.5 grama.
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Re: Numizmatyka "Polskie Monety"

Postprzez Henryk Horoch » 01 kwi 2011, 15:18

Denar Krzyżowy (krzyżówka)
Charakteryzuje się uproszczoną typologią, wręcz barbaryzacją. Powodem tego stanu rzeczy jest jego przeznaczenie do handlu z zachodnimi Słowianami, których niska kultura monetarna pozwalała na stosowanie w handlu z nimi tej monety. Nazwa pochodzi od rewresu krzyżówki, na którym zawsze bito krzyż kawalerski. Niemiecka nazwa Radenpfennig (denar krawędziowy) pochodzi od wysokiej krawędzi monety, wywiniętej w obie strony.
Brak napisów powoduje anonimowy charakter denara krzyżowego i trudności w powiązaniu go z określonymi mennicami oraz w datowaniu. Za początek tych monet przyjmuje się rok 965, a za schyłek początek XII wieku. Znaki okalające symbole na awersie i krzyż na rewersie naśladują litery, nic jednak nie oznaczają (tzw. pseudolegenda).
Denary krzyżowe zdominowały obrót monetarny na ziemiach polskich w drugiej połowie XI wieku. Świadczą o tym liczne skarby zawierające po kilkaset czy kilka tysięcy tych monet. Największy skarb denarów krzyżowych, datowany na rok 1100, odkryto w 1935 w Słuszkowie niedaleko Kalisza. Liczy on ponad 12 500 denarów krzyżowych (prawdopodobnie wstępnie mógł on zawierać nawet 20 000 monet). Jego ukrycie próbuje się wiązać z walką pomiędzy Bolesławem Krzywoustym, a jego bratem Zbigniewem.
Denary krzyżowe były naśladowane w zachodniej Polsce. Prawdopodobnie bito je między innymi w Gnieźnie i Brześciu Kujawskim. Nie można jednak ustalić dokładnych proporcji udziału denarów bitych w Saksonii i w Polsce w obiegu monetarnym na ziemiach polskich.

Obrazek

Moneta srebrna bita dla potrzeb handlu ze Słowianami
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Re: Numizmatyka "Polskie Monety"

Postprzez Henryk Horoch » 01 kwi 2011, 15:35

Kwartnik Kazimierza Wielkiego
Monetarny odpowiednik kwarty, stanowiącej 1/4 skojca, czyli 1/96 grzywny.
W Królestwie Polskim kwartniki zostały wprowadzone reformą monetarną Kazimierza Wielkiego przeprowadzoną w roku 1367. Mieściły się w systemie grosza krakowskiego. Kwartnik odpowiadał 1/96 grzywny srebra i 1/46 krakowskiej grzywny obrachunkowej. Stanowił więc 1/4 skojca i 1/2 grosza (stąd nazywany czasami półgroszem) a odpowiadał dwóm ćwierćgroszom. Trudności z pozyskaniem srebra spowodowały szybko postępujące psucie tej monety. Już w 1369 r. szacowana była na 1/3 grosza, a w 1370 r. w Wielkopolsce na 1/4 grosza.
Na awersie kwartnika widniała postać króla w majestacie (w uroczystym stroju z insygniami królewskimi) i napis MONETA KAZIMIRI. Na rewersie znajdował się piastowski orzeł otoczony napisem REGIS POLONIE. Kwartniki Kazimierza Wielkiego były bite w Krakowie i prawdopodobnie w Poznaniu. Po podboju Rusi Halickiej pojwiła się odmiana z mennicy lwowskiej przedstawiająca na awersie lwowskiego lwa, otoczonego napisem MONETA DOI RVSCIE R, a na rewersie ukoronowany inicjał królewski i napis REGIS POLONIE R.
Emisja kwartników w Królestwie skończyła się wraz ze śmiercią władcy. Na Rusi Halickiej bite były jeszcze za panowania Ludwika Węgierskiego przez wielkorządcę tej prowincji Władysława Opolczyka i incydentalnie przez Władysława Jagiełłę.
Kwartnik Kazimierza Wielkiego jest wyjątkowo rzadką monetą

Obrazek

Moneta srebrna. Bita w Polsce. Masa około 1.7 grama.
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Re: Numizmatyka "Polskie Monety"

Postprzez Henryk Horoch » 01 kwi 2011, 15:54

Grosz Krakowski
Wprowadzona przez Kazimierza Wielkiego w 1367 roku. Moneta była wzorowana na groszu praskim zarówno co do wartości jak i typologii. Na awersie widniała korona i napis w podwójnym otoku: KAZIMIRVS PRIMVS DEI GRATIA REX POLONIE. Rewers zdobił piękny orzeł otoczony napisem GROSSI CRACOVIENSSES.
Wprowadzenie grosza krakowskiego wiązało się z przeprowadzaną przez króla reformą monetarną. W zjednoczonym po rozbiciu dzielnicowym państwie, w obrocie znajdowały się najróżniejsze monety, bite według różnorodnych stóp menniczych. Ogólnokrajowy zasięg posiadały jedynie grosze praskie. Kazimierz zdawał sobie sprawę, że jego grosz nie ma szans konkurować z czeską monetą, której dominacja opierała się obfitych złożach srebra w Kutnej Horze. W praktyce grosz krakowski był bity ze względów prestiżowych. Bardzo krótko i w małych ilościach, gdyż jego emisja była nieopłacalna. Aby utrzymać podobną zawartość srebra (a więc i wartość) jak w groszu praskim, pozyskiwano surowiec ze srebrnego złomu, który był drogi.
Główną ideą wprowadzenia grosza było ujednolicenie systemu monetarnego, którego grosz stał się podstawową jednostką obliczeniową, a realną funkcję monety pełnił grosz praski. Według tego systemu jeden grosz był wart dwa kwartniki, stąd często nazywano je półgroszami. Trudności jakie miała mennica krakowska ze srebrem spowodowały, że stopy tej nie udało się utrzymać i niebawem za jeden grosz praski żądano w obiegu handlowym czterech kwartników.
Grosz krakowski jest, w związku z tym co napisano wyżej, bardzo cenną monetą numizmatyczną. Współcześnie znane jest mniej niż 50 egzemplarzy.

Obrazek

Moneta srebrna. Bita w mennicy krakowskiej.
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Re: Numizmatyka "Polskie Monety"

Postprzez Henryk Horoch » 01 kwi 2011, 16:35

Półgrosz (półgroszek)
Srebrna moneta bita w Polsce, na Litwie i na Śląsku od XIV do XVI wieku (równa 1/2 grosza). Wprowadzona przez Władysława Jagiełłę w wyniku cyklu reform z lat 1393-1398.

Obrazek



Półtorak
Moneta srebrna wprowadzona za czasów Zygmunta III w roku 1614. Początkowo półtoraki koronne bito zarówno w mennicy krakowskiej jak i bydgoskiej. W latach 1617-1627 bito ją wyłącznie w mennicy bydgoskiej. Półtoraki litewskie bito w mennicy wileńskiej w latach 1619-1620. Półtorak był równy 3/2 grosza. Za panowania Augusta III podjęto nieudaną próbę restytucji nominału, tym razem wybitego w miedzi.

Obrazek
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Re: Numizmatyka "Polskie Monety"

Postprzez Henryk Horoch » 01 kwi 2011, 16:49

Tymf, tynf
Potoczna nazwa polskich srebrnych złotówek, bitych w latach 1663-1666, początkowo w mennicach bydgoskiej i krakowskiej, później również lwowskiej.
Deklarowany nominał tej monety wynosił 30 groszy, jednak srebro użyte do jej produkcji miało wartość nie większą niż 10-15 groszy. Spowodowane to było trudnościami skarbu królewskiego po potopie szwedzkim.
Na awersie monety widniał trzyliterowy monogram króla Jana Kazimierza "ICR" Ioannes Casimirus Rex, co złośliwie, przez wzgląd na niską zawartość srebra w monecie, odczytywano jako Initium Calamitatis Regni – początek nieszczęść królestwa.
Napis DAT PRETIVM SERVATA SALVS POTIORQ METALLO EST (Cenę daje ocalenie kraju i to lepsze jest od kruszcu) próbował wytłumaczyć motywację, dla której władze świadomie zdecydowały się na bicie niepełnowartościowej monety. Przy okazji bicia tych złotówek dzierżawca mennic koronnych Andrzej Tymf, od którego nazwiska pochodzi nazwa, dopuścił się nadużyć, które zmusiły go do ucieczki z Polski.
Tymfy bite były w ogromnych ilościach, bardzo niedbale, częste są błędy w napisach. Blacha "srebrna" z której wybijano tymfy była z reguły źle rozwalcowana, o nierównej powierzchni, dlatego tymfy ładnie wybite, w pełni czytelne, są dosyć trudno dostępne. W latach 1752-1755 tymfy bił August III (w mennicy lipskiej).

Obrazek

Moneta srebrna.
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Re: Numizmatyka "Polskie Monety"

Postprzez Henryk Horoch » 01 kwi 2011, 16:58

Szeląga Jana Kazimierza Boratynka
Popularnie zwany Boratynką, bity w Polsce w latach 1659–1668. II wojna północna, czyli w Polsce tzw. potop szwedzki, spowodowała poważny kryzys gospodarczy i monetarny w Rzeczypospolitej. Skarb państwa nie był zdolny wywiązać się ze zobowiązań, szczególnie wobec wojska. Ówczesny zarządca mennicy krakowskiej Tytus Liwiusz Boratini, zaproponował wybicie drobnej monety miedzianej, która miałaby przymusową urzędową wartość srebrnego szeląga czyli 1/3 grosza. Sejm zgodził się na ten projekt, mimo że nowy miedziany szeląg nie miał realnej, kruszcowej wartości trzeciej części grosza czyli 1/90 polskiego złotego.
Wyznaczony urzędowy limit miedzianych szelągów w kwocie 182 291 złotych polskich w mennicy krakowskiej i 817 708 złp dla Korony oraz 1 miliona złp dla Wielkiego Księstwa w mennicy ujazdowskej, otwartej w 1659 specjalnie dla bicia nowych szelągów, Boratini nielegalnie przekroczył. Spotkał się za to z zarzutami w 1662, kiedy to Sejm nakazał wstrzymanie bicia boratynek. Jednak trwające nadal kłopoty skarbu spowodowały, że w 1663 emisję wznowiono i rozszerzono również na mennice litewskie, traktując ją jako jedyny możliwy sposób wyjścia z zapaści skarbu i zapłacenia zaległego żołdu.
Z jednego funta (405 gramów) miedzi Boratini bił 300 szelągów wartych urzędowo 100 groszy. 57 groszy dostawał skarb państwa, resztę brał dzierżawca mennicy. Mimo ogromnych zysków Boratini nadal oszukiwał skarb, bijąc również monety poza limitem, nie dzieląc się w ten sposób z państwem. Ciągle mu to zarzucano, aż w 1666 zamknięto ujazdowską mennicę szelągową. Ostatecznie bicia miedzianych szelągów zaprzestano w 1668. Ogromne ilości miedzianych szelągów wprowadzane do obiegu oraz ich niezbyt wysoka jakość, zachęcały fałszerzy. Złapanemu fałszerzowi groziły tortury, obcięcie prawej ręki i przybicie jej na bramie miejskiej oraz śmierć poprzez ścięcie. Perspektywa dużego i łatwego w tym wypadku zysku powodowała jednak, że chętnych do podjęcia ryzyka nie brakowało. Szacuje się, że fałszerstwa stanowiły ok. dziesiątej części z emisji liczącej ogółem ok. 1,8 miliarda monet.
Nazywane od nazwiska Boratiniego boratynkami, miedziane, będące urzędowym fałszerstwem szelągi, pomogły wydobyć się skarbowi państwa z długów. Przyczyniły się jednak do pogłębienia chaosu monetarnego w Polsce (w obiegu funkcjonowały jeszcze w początkach XVIII w.). Przykładowo w 1664 za dukata trzeba było dać 195 groszy w srebrze. W boratynkach teoretycznie tyle samo, ale w rzeczywistości trzeba było wysupłać 270 groszy czyli 810 szelągów. Taka ilość boratynek ważyła ponad kilogram. Niezadowoleni z zapłaty żołdu niepełnowartościową monetą żołnierze wzniecali bunty, byli bardziej podatni na agitację przeciwników króla i chętnie przyłączali się do rokoszu Lubomirskiego (zaprzestanie płacenia żołdu boratynkami było jednym z żądań rokoszan).
Boratynki koronne mają na awersie głowę króla Jana Kazimierza w wieńcu laurowym, napis. IOAN. – CAS. REX wokół głowy przedzielony jest literami T.L.B (inicjały Boratiniego). W późniejszych emisjach występowały również odmiany bez liter T.L.B oraz z inaczej pisaną tytulaturą. Rewers przedstawia orła polskiego z tarczą herbową Wazów na piersiach. W otoku napis SOLID.REGN – POLON i data. U góry napis przedziela rozetka, a u dołu herb podskarbiego wielkiego koronnego Jana Kazimierza Krasińskiego – Ślepowron. W późniejszych odmianach zdarzało się inne rozmieszczenie poszczególnych elementów.
Boratynki litewskie bite początkowo w mennicy ujazdowskiej miały identyczny awers jak koronne. Później zmianie uległy inicjały. Na rewersie była przedstawiona Pogoń. Pod nią herb podskarbiego wielkiego litewskiego (początkowo koronnego). W otoku napis, przedzielony u góry koroną książęcą, SOLI.MAG.DVC.LIT. i data. W późniejszych odmianach występowały różnice.

Obrazek
Moneta miedziana, bita w ogromnych ilościach.
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Re: Numizmatyka "Polskie Monety"

Postprzez Henryk Horoch » 01 kwi 2011, 19:35

Trojak
Polska srebrna moneta, później także miedziana o wartości 3 groszy. Wprowadzona przez Zygmunta Starego w 1528 r. Trojaki polskie bite były do czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego. Jako popularna moneta obiegowa trojaki funkcjonowały w obrocie monetarnym także w okresie porozbiorowym, tj. w Księstwie Warszawskim oraz Królestwie Polskim pod zaborem rosyjskim. Trojaki polskie bite były w mennicach koronnych w Krakowie, Olkuszu, Poznaniu, Malborku, Bydgoszczy, Wschowie, Lublinie i Warszawie, w mennicach litewskich w Wilnie, Tykocinie i Grodnie, w mennicach miejskich w Gdańsku, Elblągu, Toruniu i Rydze. Za panowania Augusta III trojaki biła również mennica w Lipsku. Oprócz najbardziej popularnej nazwy dla monet 3-groszowych, tj. „trojak” oraz nazwy „potrójny” występującej w Wielkim Księstwie Litewskim, na terenach gdzie były one w obiegu spotykamy także takie jak : „dutka”, „babka”, „dydek”.

Obrazek



Półtalar
Była to moneta srebrna wagi ok. 14-12,5 grama. Bita m.in na obszarze Polski w latach 1567-1794. Początkowa jej wartość wynosiła 15 groszy (tzw ćwierćkopek, wybity w mennicy wileńskiej za rządów króla Zygmunta Augusta). Wraz z obniżeniem wartości (próby srebra) drobnej monety srebrnej, cena półtalarów stopniowo wzrastała, by osiągnąć poziom 3 złotych w 1794 roku.

Obrazek
Półtalar z roku 1588
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Re: Numizmatyka "Polskie Monety"

Postprzez Henryk Horoch » 01 kwi 2011, 20:38

Dukat Polski
W Polsce po raz pierwszy wybity za Władysława Łokietka, a następne od XVI do XIX w., zwany czerwonym złotym. Zawierał w Polsce 3,43 g czystego złota - złoto dukatowe ma próbę 986, czyli moneta ważyła 3,48 g.Największą monetą dukatową wybitą w Polsce było 100 dukatów z 1621 r o wadze 350 g, znany w ilości najwyżej 3 sztuk.

Obrazek
Dukat Władysława IV z roku 1641



Donatywa
To moneta złoty o wartości od 1,5 do 20 dukatów, ewentualnie srebrny o masie talara lub jego wielokrotności, bity okazjonalnie w XVI-XVII w. w darze i hołdzie dla monarchów czy innych ważnych osobistości.
W Polsce donatywy biły mennice miejskie w Gdańsku, Toruniu, Elblągu i Rydze głównie z okazji wjazdów monarchów do tych miast. Pierwsza polska donatywa została wybita w 1552 r. przez Gdańsk dla Zygmunta II Augusta. Najstarsza donatywa na ziemiach związanych z Polską to 10 dukatów z 1530 roku wybite we Wrocławiu na zlecenie rady miejskiej.
Ustalił się dla tych monet ich typ. Na awersie znajdowało się popiersie króla otoczone napisem zawierającym imię i tytuły monarchy. Na rewersie herb miejski, a od czasów Władysława IV widok miasta i łaciński napis brzmiący po polsku: Z czystego złota miasto (tu nazwa) kazało wykonać. Ostatnie donatywy wybito dla Jana Sobieskiego. Donatywy rożniły się od innych monet szczególną starannością wykonania. Do ich projektowania zatrudniano znanych artystów i medalierów, m.in. w Gdańsku Sebastiana Dadlera.

Obrazek
10 Dukatów Zygmunta III Wazy (1614)

Obrazek
Talar Toruński Władysława IV (1648)
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Re: Numizmatyka "Polskie Monety"

Postprzez Henryk Horoch » 19 maja 2011, 21:01

Systemy monetarne w dawnej Polsce

Szelągi, orty, szóstaki, trojaki i wiele innych jednostek. Dawne systemy monetarne były znacznie bardziej zawiłe niż współczesny system dziesiątkowy. Obecność tak wielu nominałów w obiegu podyktowana była przede wszystkim tym, że dawny pieniądz był głównie pieniądzem kruszczowym i rządził się zupełnie innymi prawami niż pieniądz współczesny. Zmienna sytuacja w gospodarce, wojny, podboje geograficze, handel regulowały zasoby kruszcu w skarbcu państwa a co za tym idzie ustalały jego wartość i dyktowały powstawanie nowych nominałów.
Poniżej przedstawiam krótkie kompendium wiedzy na temat wybranych systemów stosowanych w Polsce od czasów pierwszego, obiegowego pieniądza na ziemiach polskich, aż po czasy nowożytne. Niektóre okresy i panowania zostały pominięte, ze względu na ubogość działalności menniczej lub brak znaczących zmian w systemie menniczym po poprzednim opisanym okresie.

System monetarny w okresie X-XIIIw.

Państwo Polskie u początku dziejów posiadało bardzo niewielkie złoża srebra a jego przebijanie na monety było procederem nieopłacalnym. Dlatego mennicwo z tego okresu jest bardzo rzadkie a niektóre emisje nie przekraczały często kilku tysięcy szt. Okres ten nie bez powodu nazwany został okresem denarowym, ponieważ jedyna monetą w obiegu był denar. Denary w tym okresie dziela się na trzy typy:
denary grube - bite przez pierwszych piastów, duże denary ze sreba bardzo dobrej próby
denary cienkie - bite aż do czasów Mieszka III Starego cieńsze denary
denary brakteatowe (brakteaty) - bardzo cienkie denary o wadze często nie przekraczajacej 0,3 g, niektóre bite specjalną techniką tłoczenia wypukłego pierścienia, który zapobiegał łamaniu sie delikatnych monet.

Obrazek
Denar Bolesława Chrobrego "GNEZDVN CIVITAS"
(-) gen. płk. Henryk książę Horoch



Avatar użytkownika
Zmarły
 
Posty: 2325
Dołączył(a): 02 gru 2010, 17:03
Medale: 11
Order Orła Białego (1) Order Virtuti Militari II (1) Order Virtuti Militari III (1)
Order Zasługi RON IV (1) Order Zasługi RON V (1) Krzyż Monarchii I (1)
Krzyż Monarchii II (1) Medal Wojska (1) Medal za Długoletnią Służbę I (1)
Medal za Długoletnią Służbę II (1) Medal z Długoletnią Służbę III (1)

Następna strona

kuchnie na wymiar kalwaria zebrzydowska

Powrót do Muzeum Narodowe

Kto przegląda forum

Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkowników i 0 gości

cron