Insygnia Władzy Wojskowej

Insygnia Władzy Wojskowej

Postprzez Jerzy Iwo Radziwiłł » 10 gru 2010, 17:54

Buława, Epolety i Szarfa

Buława to wyraz pochodzenia tatarskiego, w języku polskin oznacza maczugę, laskę niedługą z gałką na końcu - stanowiącą symbol godności, władzę hetmańską. Jak buław mogli używać tylko hetmani, tak wyłącznie regimentarze, pułkownicy, rotmistrze i porucznicy używali buzdyganów. Pomiędzy buławą a buzdyganem ta zachodzi różnica, że gałka buławy zwykle bywała okrągła, misternie zdobiona i drogimi kamieniami wysadzana, zaś buzdygany, często srebrne lub pozłacane, kończyły się gałką kształyu gruszki, podłużnie pokarbowanej.
Podobnie, jak urząd kanclerski nazywali Polacy "pieczęcią", marszałkowski "laską", tak hetmański "buławą". Buławić, znaczyło hetmanić, przywodzić wojsku. "Buława wielka" oznaczała urząd hetmana wielkiego, "buława mniejsza" czyli "polna", urząd hetmana polnego. Buławy hetmańskie przechowuje się dotąd jako drogocenną pamiątkę w możniejszych domach polskich. Niektórzy hetmani składali buławy jako wota przy cudownych obrazach. Tak Marcin Kalinowski, hetman polny koronny, powróciwszy w roku 1651 z niewoli kozackiej, buławę, drogimi kamieniami sadzoną, przy obrazie Najświętrzej Panny Jasnogórskiej zawiesił. Wielka złocista buława, turkusami sadzona, złożona tamże została przez Stanisława Potockiego, hetmana wielkiego koronnego.

Epolety z francuskiego epolette, zwane też szlifami lub naramiennikami, początkowo słóżyły do zasłony ramon przed cięciem, na które z czasem nakładano znaki stopni oficerskich i żołnierskich. Oficerowie nosili naramienniki kruszcowe, żołnierze zaś sukienne, włóczkowe lub też metalowe, lecz z frędzlą włóczkową. Od roku 1790 znaki oficerskie na szlifach były następujące: szef nosił szlifę z czterema paskami, pułkownik z trzema, podpułkownik z dwoma, major nosił pasek jeden, kapitan gwiazdki cztery, porucznik trzy, podporucznik gwiazdki dwie a chorąży jedną.

Szarfa, wprowadzona przez Augusta III w połowie XVIII jako oznaka oficerów regimentów pieszych i konnych autoramentu cudzoziemskiego pełniących służbę. Póżniej oznaką tę przejeli i oficerowie autoranentu koronnego. Szarfa ta szeroka na około 10 centymetrów, z siatki srebrnej, przerabianej co 3 do 5 pasków jedwabiem karmazynowym, naszyta była gładko na podszewkę koloru białego i zakończona dwoma chwostami srebrnymi, wiszącymi na przedzie nieco na prawy bok. W latach póżniejszych szarfa używana była tylko przez generałów i wyższych oficerów, i noszona z prawego ramienia na lewy bok, za rękojeść szpady lub pałasza.

generał lejtnant Adam Brzezina Winiarski



 

Re: Insygnia Władzy Wojskowej

Postprzez Jerzy Iwo Radziwiłł » 10 gru 2010, 17:57

Buzdygan. Po turecku buzdygan oznacza maczugę żelazną lub stalową. U nas używali jej rotmistrze, pułkownicy, porucznicy i chorążowie; była kształtu gruszki podłużnie pokarbowanej, ze stali demeszkowanej lub z innego kruszcu. Karby te czyli liście buzdyganu zwano piórami, których zwykle było 6, czasem 8. Od gruszkowatego kszałtu gałki nazwali Turcy gruszki bonkrety buzdygan armadu, t. j. gruszka maczuga. Pod wyrazem buława podane są wiadomości i o buzdyganach. Tu dołączamy rysunek (str. 220), wykonany przez p. Jana Strzałeckiego z trzech pięknych buzdyganów, znajdujących się w bogatej zbrojowni jego brata Antoniego Strzałeckiego. Buzdygan środkowy ma kształt najdawniejszy, pospolity w wieku XV. Obok przedstawiony tu sztylet, który zwykle jest ukryty wewnątrz buzdyganu, a w razie potrzeby wyszrubowuje się z niego i osadza na końcu, tak żeby buzdygan do pchnięcia mógł służyć. Dopełnia się zaś to w ten sposób, że na końcu gruszki buzdyganowej jest rodzaj guzika, który po jego wyszrubowaniu pozostawia otwór, służący do zaszrubowania trzonka sztyletu. Buzdygan pierwszy, t. j. lewy, ma trzon drewniany, pięknie okuty i był prawdopodobnie buzdyganem cechowym. Trzeci zaś, t. j. ostatni, nader kunsztownej roboty, należał do Radziwiłłów, jak na to są pewne dowody. Przed dostojnikami w czasie pewnych ceremoniałów dworskich, np. poselstw, noszono buzdygany długości bereł akademickich


Obrazek

major dyplomowany Kasper Denhoff



 


kuchnie na wymiar kalwaria zebrzydowska

Powrót do Instytut Wojsk Lądowych

Kto przegląda forum

Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkowników i 1 gość