Morąg leży w Prusach Górnych, na terenie dawnej Pogezanii oraz Powiśla. Od północnego wschodu Morąg graniczy z jeziorem Skiertąg, z południowego zachodu znajduje się tzw. „Rozlewisko Morąskie” z ostoją ptactwa wodnego. Gniazduje na niej około 150 gatunków ptaków, w tym między innymi: kania rdzawa, kania czarna, orlik krzykliwy, trzmielojad, błotniak zbożowy, bielik, krogulec i kobuz.
Około 1280 komturzy elbląscy rozpoczęli tu budowę drewnianej strażnicy, nad osuszonym później Jeziorem Morąskim. Zamek wzniesiono prawdopodobnie na miejscu dawnej pruskiej osady. Zamek ten stał się z czasem siedzibą urzędników Zakonu – wójtów.
Plan zamku w Morągu i miasta
W 1327 komtur elbląski Hermann von Öttingen w pobliżu zamku założył na prawie chełmińskim miasto Morąg. Nowe miasto otrzymało 108 łanów, a zasadźcą i pierwszym sołtysem został Piotr Sumpf (Peter von Sumpf). Miasto ulokowano w dogodnych warunkach terenowych, ułatwiających obronę. Od strony południowej dostępu broniło Jezioro Morąskie (obecnie Rozlewisko Morąskie), od zachodu – strumień zwany Młyńskim, od strony północnej znajdował się Staw Młyński, natomiast ze strony wschodniej wykopano dwa rowy wypełnione wodą. Na przełomie XIV i XV wieku miasto otoczono murami, w murach znajdowały się trzy bramy: ostródzka (wschodnia), pasłęcka (zachodnia). Miasto zbudowano na planie czworokąta. Od szczytu południowo-wschodniego stanął kościół parafialny pod wezwaniem św. Piotra i Pawła wraz z okazałą wieżą. Budowę kościoła zakończono w 1331, w 1370 drewnianą strażnicę przebudowano w murowaną twierdzę. Na środku rynku zbudowano ratusz (gotycki, najprawdopodobniej już w XV w.).
W 1410 Morąg został zajęty przez wojska Władysława Jagiełły, które spod Grunwaldu kierowały się na Malbork. W czasie wojny polsko-krzyżackiej (nazywanej „głodową”), w 1414 miasto zostało spalone. Od 1440 Morąg był członkiem antykrzyżackiego Związku Pruskiego. W 1454 Związek Pruski wypowiedział posłuszeństwo Zakonowi i poddał Prusy królowi polskiemu. Związkowcy opanowali zamek w Morągu przed 22 lutego 1454, a w czerwcu tego roku w Elblągu miasto złożyło hołd Kazimierzowi Jagiellończykowi. Jednak w 1461 miasto zajęte zostało przez wojska Zakonu.
Dziś Morąg jest siedzibą Tymoteusza Dostojewskiego, który rezyduje w dawnym zamku krzyżackim.
