Skarszewy
Informacje:
Skarszewy - miasto w województwie pomorskim, w powiecie starogardzkim, nad rzeką Wietcisą, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Skarszewy. Na południowym obszarze miejskim Skarszew znajduje się jezioro Borówno Wielkie (rozwinięta infrastruktura turystyczno-rekreacyjna).
Historia:
Dawne XV-XVI wieczne Skarszewy były otoczone murem z bramami, zaś w ich północno-zachodniej części znajdował się zespół zamkowy, składający się z zabudowań gospodarczych oraz piętrowego, wzmocnionego dwiema wieżami zamku w stylu gotyckim, stojących na cyplu stromego wzgórza schodzącego do Wietcisy. Od strony miasta wjazdu strzegła gotycka brama i sucha fosa. Kompleks zamykał kamienno-ceglany mur obronny. Takie położenie powodowało, że w przypadku obsadzenia zamku dużą załogą był on trudny do zdobycia. Poniżej zamkowego wzgórza, na wyspie, znajdowało się podzamcze z młynem, browarem, karczmą, foluszem i kuźnią. W rejonie Bramy Chojnickiej znajdował się drugi kościół, pw. św. Jerzego wraz ze szpitalem i cmentarzem, już w 1686 wzmiankowany jako leżący w gruzach.
W wyniku wojen polsko-krzyżackich miasto zostało zdobyte i złupione przez husytów w 1433 r. oraz dwukrotnie zdobyte, ograbione i częściowo spalone – w 1455 r. przez Krzyżaków i w 1462 r. przez Polaków. Władze miejskie Skarszew oficjalnie nie przystąpiły do Związku Pruskiego, ale w 1450 r. znaczna część mieszczan i rady miejskiej poparła ten związek. Ostatecznie w 1466 r., na mocy II pokoju toruńskiego, przeszły pod polskie panowanie. Gdańsk – największy ośrodek miejski Prus Królewskich – nie został jednak stolicą województwa, gdyż obdarzony królewskimi przywilejami zazdrośnie strzegł swojej politycznej niezależności, której sprzyjała zresztą silna pozycja gospodarcza miasta. Taki stan rzeczy spowodował, iż województwo pomorskie długo nie posiadało własnego ośrodka administracyjnego. Dopiero w 1613 r. połączono funkcję starosty skarszewskiego i wojewody pomorskiego, w efekcie czego stolicą województwa pomorskiego zostały Skarszewy. Na tutejszym zamku rezydował wojewoda, tu też zbierał się sąd ziemski. Ze względu na wysoki procent ludności niemieckojęzycznej już w XVI w. rozpowszechnił się tu luteranizm. W 1594 miasto gościło króla Zygmunta III Wazę, a 23 lutego 1629 r. Szwedzi ograbili i spalili znaczną część zabudowy Skarszew wraz z zamkiem (odbudowano go dopiero na przełomie XVII i XVIII wieku).
Wyrazem napięć religijnych w dawnej Rzeczypospolitej były wydarzenia z 1741 r. W pierwsze święto wielkanocne w skarszewskim zborze luterańskim, wskutek pękania drewnianej konstrukcji empor, doszło do paniki – zginęło kilku wiernych, a wielu zostało rannych. Zbór został zamknięty i zakazano odprawiania w nim nabożeństw. W tej sytuacji, z obawy przed przeszkodami, które mogła stwarzać strona katolicka, przygotowano potajemnie w Gdańsku elementy budowlane i przewieziono je do Skarszew na 131 wozach, w eskorcie setki udających robotników gdańskich żołnierzy i licznej rzeszy rzemieślników. Po dotarciu na miejsce, mimo blokad i protestów, w ciągu 24 godzin, z 14 na 15 września 1741 r., rozebrano stary zbór i wybudowano nowy z tzw. „muru pruskiego”. W l. 1762-1765 w miejscowym sądzie grodzkim praktykował Józef Wybicki.
W wyniku I rozbioru Rzeczypospolitej, w 1772 r. miasto zostało przyłączone do Prus. Liczyło wówczas 1005 mieszkańców. W nocy z 28 na 29 stycznia 1807 r. doszło w Skarszewach do starcia wojsk pruskich z liczącym kilkuset jeźdźców oddziałem żołnierzy polskich w służbie cesarza Francuzów, pod dowództwem majora Ulatowskiego. Atak Prusaków zakończył się zdobyciem miasta. Pod władzą Prus Skarszewy znajdowały się od 1772 do 1920 r.
Ważne budynki i zabytki:
Ratusz
Rynek
Kościół Poewangelicki
Kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła
Kościół Luterański
Widok z południowego wschodu
