Majątek Malbork
Napisane: 23 kwi 2011, 11:58Zamek w Malborku
Zwany Marienburg – Gród Maryi to arcydzieło architektury obronnej i rezydencyjnej późnego średniowiecza. Największy gotycki zespół zamkowy na świecie, o powierzchni ok. 21 hektarów i łącznej kubaturze budynków przekraczającej ćwierć miliona metrów sześciennych, uważany za największą budowlę ceglaną wzniesioną rękami człowieka.
Zamek budowany był etapami od początku lat 70. XIII wieku Od roku 1280 pełnił funkcję jednego z zamków komturskich, a od 1309 został siedzibą wielkich mistrzów Zakonu. Intensywnie rozbudowywany, w wieku XIV uzyskał formę trójdzielnego założenia obronnego z wyraźnie wyodrębnionym Zamkiem Wysokim (klasztor), Zamkiem Średnim (siedziba wielkiego mistrza i wielkiego komtura, centrum polityczne i administracyjne państwa zakonnego) oraz Przedzamczem (rozległe zaplecze gospodarcze). Jako stolica państwa Zakonu Szpitala Najświętszej Maryi Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie, zamek stał się głównym ośrodkiem dyplomacji, centrum militarnym, gospodarczym, a także religijnym. Aż do pierwszej połowy XV wieku, Malbork słynął na całym kontynencie jako jedna z dwóch głównych baz wypraw krzyżowych na Litwę i Żmudź oraz miejsce spektakularnych zabaw, uczt i turniejów, przyciągających do Prus rycerstwo z wielu krajów Europy.
W roku 1410 po klęsce wojsk krzyżackich pod Grunwaldem twierdza nad Nogatem, niezdobyta przez wojska polsko-litewskie, uratowała dalszą egzystencję Zakonu. Jednak pogłębiający się kryzys polityczny i gospodarczy państwa zakonnego, doprowadził do rewolty poddanych (1454) i wcielenia kraju do Korony Polskiej. W czasie wojny trzynastoletniej w roku 1457 zamek został sprzedany królowi polskiemu Kazimierzowi Jagiellończykowi za kwotę 190 tysięcy florenów przez czeskiego dowódcę najemników Ulryka Czerwonkę, który posiadał zamek w zastawie w zamian za zaległy żołd, z którego wypłatą zalegał zakon. Król Polski triumfalnie wjechał na zamek w dniu 7 czerwca 1457 roku. Od tej pory, aż do 1772 roku, była to jedna z rezydencji królów Polski. Zamek Wysoki pełnił rolę magazynu, a Wielki Refektarz był miejscem w którym wydawano królewskie przyjęcia. Rezydencja króla mieściła się w Pałacu Wielkich Mistrzów. W 2 poł. XVI wieku główna wieża otrzymała zegar i hełm renesansowy. W 1618 roku kościół na zamku przejęli jezuici i przebudowali wnętrze w stylu barokowym.
W dniu 17 lipca 1626 roku zamek obiegły wojska szwedzkie pod dowództwem Gustawa Adolfa. Polską obroną dowodził rotmistrz Wojciech Pęcławski, który miał do dyspozycji 300 ludzi. Mimo szczupłych sił obrońcy zdołali odeprzeć szturmy 7500 atakujących do 19 lipca, gdy Szwedzi wdarli się od wschodu przez przedzamcze i na Zamek Średni. Obrońcy złożyli honorową kapitulację i w dowód podziwu za mężną obronę pozwolono im 20 lipca odejść do Grudziądza. Za utratę zamku, przebywającego w niewoli rotmistrza Pęcławskiego skazano zaocznie na karę śmierci. Szwedzi po zdobyciu zamku zbudowali 11 ziemnych bastionów. W 1629 roku fortyfikacje powiększono o kolejną linię obronną, które wojska polskie hetmana Stanisława Koniecpolskiego próbowały bezskutecznie zdobyć 25 lipca. W 1636 roku Szwedzi zamek opuścili i przejęły go ponownie wojska polskie. Zamek został wyremontowany przez Gerarda Denhoffa powołanego na tę funkcję przez króla Władysława IV znacznie go dozbrajając o 66 dział. W roku 1644 w wyniku pożaru spaliły się dachy na Zamku Wysokim oraz zniszczone zostały krużganki. Odbudowano je w stylu barokowym. Kolejne poważne zniszczenia nastąpiły podczas "potopu szwedzkiego". W 1726 roku na wieży zamontowano nowy, barokowy hełm. Od 1737 roku na Zamku Wysokim mieściły się koszary polskiego regimentu piechoty. Za panowania króla Augusta II na wieży zbudowano nowe zwieńczenie z latarnią oraz położono nowe dachy. Pomiędzy latami 1756-67 na miejscu Wieży Kleszej (między kościołem zamkowym a Zamkiem Średnim), zbudowano ogromny gmach kolegium jezuitów.
Za czasów panowania Augusta IV zamek w Malborku zamek z miastem i przyległymi wioskami został nadany jego synowi, późniejszemu królowi Janowi IV. Po jego śmierci dobra te przeszły w posiadanie skarbu koronnego. Następnie objął je w posiadanie w drodze zakupu arcyksiążę Ferdynand Habsburg - Lothringen - Radziwiłł. Dobra te obecnie obejmują: Zamek, miasto Malbork, 9 wsi i folwark.
Zwany Marienburg – Gród Maryi to arcydzieło architektury obronnej i rezydencyjnej późnego średniowiecza. Największy gotycki zespół zamkowy na świecie, o powierzchni ok. 21 hektarów i łącznej kubaturze budynków przekraczającej ćwierć miliona metrów sześciennych, uważany za największą budowlę ceglaną wzniesioną rękami człowieka.
Zamek budowany był etapami od początku lat 70. XIII wieku Od roku 1280 pełnił funkcję jednego z zamków komturskich, a od 1309 został siedzibą wielkich mistrzów Zakonu. Intensywnie rozbudowywany, w wieku XIV uzyskał formę trójdzielnego założenia obronnego z wyraźnie wyodrębnionym Zamkiem Wysokim (klasztor), Zamkiem Średnim (siedziba wielkiego mistrza i wielkiego komtura, centrum polityczne i administracyjne państwa zakonnego) oraz Przedzamczem (rozległe zaplecze gospodarcze). Jako stolica państwa Zakonu Szpitala Najświętszej Maryi Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie, zamek stał się głównym ośrodkiem dyplomacji, centrum militarnym, gospodarczym, a także religijnym. Aż do pierwszej połowy XV wieku, Malbork słynął na całym kontynencie jako jedna z dwóch głównych baz wypraw krzyżowych na Litwę i Żmudź oraz miejsce spektakularnych zabaw, uczt i turniejów, przyciągających do Prus rycerstwo z wielu krajów Europy.
W roku 1410 po klęsce wojsk krzyżackich pod Grunwaldem twierdza nad Nogatem, niezdobyta przez wojska polsko-litewskie, uratowała dalszą egzystencję Zakonu. Jednak pogłębiający się kryzys polityczny i gospodarczy państwa zakonnego, doprowadził do rewolty poddanych (1454) i wcielenia kraju do Korony Polskiej. W czasie wojny trzynastoletniej w roku 1457 zamek został sprzedany królowi polskiemu Kazimierzowi Jagiellończykowi za kwotę 190 tysięcy florenów przez czeskiego dowódcę najemników Ulryka Czerwonkę, który posiadał zamek w zastawie w zamian za zaległy żołd, z którego wypłatą zalegał zakon. Król Polski triumfalnie wjechał na zamek w dniu 7 czerwca 1457 roku. Od tej pory, aż do 1772 roku, była to jedna z rezydencji królów Polski. Zamek Wysoki pełnił rolę magazynu, a Wielki Refektarz był miejscem w którym wydawano królewskie przyjęcia. Rezydencja króla mieściła się w Pałacu Wielkich Mistrzów. W 2 poł. XVI wieku główna wieża otrzymała zegar i hełm renesansowy. W 1618 roku kościół na zamku przejęli jezuici i przebudowali wnętrze w stylu barokowym.
W dniu 17 lipca 1626 roku zamek obiegły wojska szwedzkie pod dowództwem Gustawa Adolfa. Polską obroną dowodził rotmistrz Wojciech Pęcławski, który miał do dyspozycji 300 ludzi. Mimo szczupłych sił obrońcy zdołali odeprzeć szturmy 7500 atakujących do 19 lipca, gdy Szwedzi wdarli się od wschodu przez przedzamcze i na Zamek Średni. Obrońcy złożyli honorową kapitulację i w dowód podziwu za mężną obronę pozwolono im 20 lipca odejść do Grudziądza. Za utratę zamku, przebywającego w niewoli rotmistrza Pęcławskiego skazano zaocznie na karę śmierci. Szwedzi po zdobyciu zamku zbudowali 11 ziemnych bastionów. W 1629 roku fortyfikacje powiększono o kolejną linię obronną, które wojska polskie hetmana Stanisława Koniecpolskiego próbowały bezskutecznie zdobyć 25 lipca. W 1636 roku Szwedzi zamek opuścili i przejęły go ponownie wojska polskie. Zamek został wyremontowany przez Gerarda Denhoffa powołanego na tę funkcję przez króla Władysława IV znacznie go dozbrajając o 66 dział. W roku 1644 w wyniku pożaru spaliły się dachy na Zamku Wysokim oraz zniszczone zostały krużganki. Odbudowano je w stylu barokowym. Kolejne poważne zniszczenia nastąpiły podczas "potopu szwedzkiego". W 1726 roku na wieży zamontowano nowy, barokowy hełm. Od 1737 roku na Zamku Wysokim mieściły się koszary polskiego regimentu piechoty. Za panowania króla Augusta II na wieży zbudowano nowe zwieńczenie z latarnią oraz położono nowe dachy. Pomiędzy latami 1756-67 na miejscu Wieży Kleszej (między kościołem zamkowym a Zamkiem Średnim), zbudowano ogromny gmach kolegium jezuitów.
Za czasów panowania Augusta IV zamek w Malborku zamek z miastem i przyległymi wioskami został nadany jego synowi, późniejszemu królowi Janowi IV. Po jego śmierci dobra te przeszły w posiadanie skarbu koronnego. Następnie objął je w posiadanie w drodze zakupu arcyksiążę Ferdynand Habsburg - Lothringen - Radziwiłł. Dobra te obecnie obejmują: Zamek, miasto Malbork, 9 wsi i folwark.
