O błędach wokół słowa „rzeczpospolita”
Napisane: 21 kwi 2018, 08:03
O błędach wokół słowa „rzeczpospolita”
książę August Medycejski
----------------------------------------
książę August Medycejski
----------------------------------------
Słowo rzeczpospolita sprawia wielu mikronautom kłopoty. Przede wszystkim pojawią się problemy z deklinacją. W mikroświecie funkcjonują też błędne formy skrótów lub tytuł polsko-litewskich monarchów.
Deklinacja
Słowo rzeczpospolita jest kalką językową z łaciny (res publica - rzecz publiczna, państwowa). Istnieją dwa poprawne rodzaje deklinacji. Pierwszy z nich jest bardziej oficjalny i podniosły. Odnosi się do etymologii wyrazu, który składa się z dwóch samodzielnych leksemów:
M. rzeczpospolita
D. rzeczypospolitej
C. rzeczypospolitej
B. rzeczpospolitą
Msc. rzeczypospolitej
N. rzecząpospolitą
W. rzeczypospolita
D. rzeczypospolitej
C. rzeczypospolitej
B. rzeczpospolitą
Msc. rzeczypospolitej
N. rzecząpospolitą
W. rzeczypospolita
Drugi rodzaj jest mniej oficjalny i wzniosły. Stanowi efekt zatarcia przejrzystości słowotwórczej wyrazu. Odmianie podlega tylko drugi człon:
M. rzeczpospolita
D. rzeczpospolitej
C. rzeczpospolitej
B. rzeczpospolitą
Msc. rzeczpospolitej
N. rzeczpospolitą
W. rzeczpospolita
D. rzeczpospolitej
C. rzeczpospolitej
B. rzeczpospolitą
Msc. rzeczpospolitej
N. rzeczpospolitą
W. rzeczpospolita
Król Rzecz(y)pospolitej
Wśród mikronautów można spotkać błędny tytuł monarchy polskiego i litewskiego - król Rzecz(y)pospolitej. Forma ta pojawia się w oficjalnych dokumentach, na zaproszeniach, nominacjach ambasadorskich. W przeszłości nawet sami królowie Polski i wielscy książęta Litwy stosowali ten tytuł (np. Franciszek Ferdynand). Jest on jednak błędny.
O ile konstytucje z czasów sprzed Konfederacji Kijowskiej wymieniają w oficjalnej tytulaturze króla Rzecz(y)pospolitej, o tyle dziś już ten tytuł nie funkcjonuje (oficjalnie). Historyczni monarchowie od XVI do XVIII wieku również nie używali takiej formy.
Rzeczpospolita Obojga Narodów do państwo dualistyczne, połączenie Królestwa Poleskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego węzłami unii realnej i osobą wspólnego monarchy, którego prawidłowy tytuł brzmi król polski i wielki książę litewski. Wszystkie inne wariacje są błędne.
RON
Wielu mikronautów, a nawet Brać Szlachecka w Koronie i na Litwie, używa na określenie Rzeczypospolitej skrótu zbudowanego z pierwszych liter pełnej nazwy kraju - RON. Oczywiście nie jest to błędem, o ile nie pojawia się w oficjalnych lub dyplomatycznych dokumentach. Jeśli jednak chcemy oddać w mikronacji ducha czasu XVII-wiecznego państwa, powinniśmy stosować skrót: Rzplita.