Rzeczpospolita Obojga Narodów

Po wielkiej bitwie stepowej, Branicki-Lubomirski wedle rozkazu Pana Hrychowicza musiał wycofać się ze swoim pułkiem aż na Czehryń. W żołnierzach pozostał niedosyt po nierozstrzygniętym starciu. Wracali oni wymęczeni walkami. Pod Czehryniem jednak odpoczęli i nabrali sił do dalszej wojaczki. Kozacy też ponieśli znaczne straty, dłużej będą musieli zbierać się do następnej bitwy, ponieważ brak im dyscypliny. A za nami jest ogranizacja, wyszkolenie i dowódca Pan Hrychowicz! Następna bitwa będzie nasza i przesądzi o wyniku wojny!

Po bitwie pułk zgodnie z wydanymi rozkazami wycofał się do Chehrynia. Żołnierze byli zmęczeni, ale w ich oczach nie było strachu przed kozakami, których siłę i męstwo mieli okazję poznać. Pan Samuel usiadł wraz ze swoimi wojakami, równie zmęczony jak oni i rzekł:

Rad jestem z was! Pokazaliście iż kozaczyzna nie jest wam straszna. Ta bitwa choć nierozstrzygnięta dziś, jutro będzie wygrana! Zmieciemy tych buntowników! A teraz odpocznijcie i przygotujcie się na kolejną walkę.

Wojacy choć zmęczeni, w oczach mieli wolę zwycięstwa, i udali się każdy do swoich zajęć. Sam Pan Samuel udał się do swojego namiotu na modlitwę i odpoczynek przed kolejnym dniem walki.

Bitwa Hadziacka



Około godziny 14.30 do obozu wojsk królewskich wpadła kompania niderlandzka, przebrana za szlachtę polską. Poinformowała ona dowódców, że wróg jest już w pobliżu. Pierwsze oddziały kozacki dało się dostrzec około godziny 15. Było to kilka setek, a może i tysiąc konnych kozaków, wysłanych w podjazd, mających nadzieję pochwycić króla polskiego. Wielkie było zdziwienie mołojców, gdy zobaczyli dobrze ufortyfikowany obóz, broniony przez 9000 wojska. Zaraz też, by nie dopuścić do przekazania tych wieści pozostałym oddziałom, lekka jazda natarła na nich, a wśród kozaków popłoch taki się ozwał, że konie zaczęły tratować tych co spadli z siodła, a ci, którzy się jeszcze utrzymali, zostali przez jeźdźców polskich zabici tak, że żaden ze starcia głowy nie wyniósł. Niedługo po tym oczom żołnierzy królewskich pokazała się wielka liczba chorągwi Kozackich, w większości z Archaniołem Michałem, pod którymi maszerowało chłopstwo. Nie dało się dostrzec wśród tej ciżby taboru, gdyż został on daleko z tyłu, by nie przeszkadzał w pościgu za wrogiem. Pod największą chorągwią jechał ataman Nalewajko, który został wybrany wodzem tejże armii, gdyż Pawłyszenki wśród nich nie było.

Zaraz też przystąpili do szturmu, ale odbili się od ufortyfikowanej pozycji, w czym wielką zasługę miała piechota morska. Jako że przełamać szturmem bezpośrednim obrony na razie przynajmniej nie mogli, przystąpili zatem do budowania własnych umocnień, w czym przeszkadzały im podjazdy sprzymierzonych sił.

W obozie wyczekiwano nadejścia oddziałów Skarlandzkich, gdyż wiadomo od zawsze, że wróg wzięty w dwa ognie ma małe szanse na wygraną. Tymczasem, czekając ich nadejścia, wojska polskie i niderlandzkie zajadle szarpały wroga. Kozacy także wciąż próbowali wycieczek.



Mimo bohaterskiej obrony, siły polskie i niderlandzkie na lewym skrzydle załamały się i trzeba było opuścić część fortyfikacji, które wcześniej, jak tylko było to możliwe, zniszczono, by nie mogły wrogowi posłużyć. Lecz i strona polska święciła swe tryumfy: Maksym Krzywonos, zausznik Pawłyszenki, jeden spośród najważniejszych kozaków podczas walki z husarzami padł zabity cięciem szabli polskiej.

Dlaczego powtarzają się imiona z innych powstań? Nie mógłby być chociaż Maksym Prostonos?

Toć nie tamten Maksym Krzywon jeno jego wnuk.