Sejm Walny - III kadencja - Warszawa

[Karol Radziwiłł]

Również mamy taką nadzieję, Mości Panie Fratrem.

[Andream von Salza]

Wybór z pokorą przyjmuję
Dziękuję za głosy i proszę o pomoc w prowadzeniu obrad, bo pierwszy raz to robię

[Andream von Salza]

Aby wszystko było zgodnie z prawem Proszę Wielmożnego Pana Marszałka Wielkiego o przedłożenie wysokiej Izbie "Konstytucji Złotej Wolności" oraz Konstytucji o szlachectwie

[August Medycejski]

Przedstawiam oto te projekty, ważkie dla naszej przyszłości:

KONSTYTVCYJA SEYMOWA Z DNIA VI MIESIĄCA IX ANNO DOMINI MMXIII O SZLACHECTWIE STANOWIĄCA


My, Rady Koronne y Litewskie oraz stany oboyga narodów, postanawiamy y na wsze czasy pro publico bono zachować pragniemy niniejszą konstytucyję o nobilitacyjach ze wszech stron opisanych

Art. 1.
Szlachcicem Rzplitej może zostać mieszkaniec tejże, który spełni niniejsze wymagania:
1. działać będzie aktywnie na terenie Rzplitej przez cztery niedziele co najmniey;
2. ochoczo stawi się przed królem i koronie wierność poprzysięgnie;
3. zdobędzie powszechne uznanie pośród szlachty;
4. przyzwolenie osobiste króla dostanie;
5. ważnych godności w państwach obcych sprawować nie będzie, a jeżeli taka by okoliczność naszła Seym Walny zadecydować ma prawo o nobilitacyj.

Art. 2.
Nadania nobilitacyj dokonywać ma król według ustalonego przezeń rytuału.

Art. 3.
A jeżeliby szlachcic złem się w oczach Panów Braci skalał może on swego szlachectwa pozbyty być przez Seym Walny, a król nie utrzymywać w mocy akt wystawiony musi. Jednakowoż gdyby tenże szlachcic, mimo prawa złamanego, przez szlachtę swych praw nie wyzbyty został, Trybunał Szlachecki obrady swe nacznie y wyrok stosownie do prawa y zwyczajów wyda. A powód tego wyroku może być również taki, iż oskarżony szlachcic poza granicami działać będzie, a Rzplitą zaniedba wtenczas albo też opuści bez słowa Rzplitą y przez miesięcy dwa udzielać się nie raczy.

Art. 4.
Jeżeliby zaś szlachcic najpierwszych powinności swych wobec Rzplitej nie wykonał, to jest na pospolite ruszenie nie odpowiedział lubo dwukrotnie na wezwanie rządcy swej ziemi na seymik nie odpowiedział, alibo na seym walny posłem będąc się nie stawił i w przeciągu tygodnia jednego absencyi swej nie objaśnił, szlachectwa pozbawion przez króla ma być.

Art. 5.
Każdy szlachcic nowo mianowany przez króla majątkiem ziemskim ma być obdarowany w okolicy stosownie do prowincyj, którą szlachcic stale zamieszkuje. A majątek ten nie więcej ni mniej niż 3 wsie na jednym folwarku osadzone posiadać będzie.

Art. 6.
Szlachcic prawo do swego własnego herbu ma, który to na swój koszt przygotuje y królowi w chwili umówionej przedstawi.

Art. 7.
Szlachcic z honorem na ruszenie pospolite z własnym koniem y uprzężeniem stawić się ma. A jeśliby tego obowiązku nie dotrzymał, majątek jego cały zostanie mu odebrany. A Seym Walny szlachectwa pozbawić go może.

Art. 8.
A jeżeliby szlachcic godności szlacheckiey zrzec się chciał, nie wymieniając przyczyny, zostanie mu to przyzwolone. Jednakowoż powinno to zostać dobrze przez niego przemyślane, bo swych majątków y praw jako nie-szlachcic posiadać mógł nie będzie.

Art. 9.
Mieszkaniec, który aktu nobilitacyj otrzymać jeszcze nie może, miejsce swego stałego zamieszkania publicznie ogłosić musi.

Art. 10.
Tenże mieszkaniec, dla lepszego powodzenia swego, 2 000 denarów ze skarbca królewskiego otrzyma niezwłocznie po ogłoszeniu takiej chęci.

Art. 11.
Jeżeli by szlachcic w oczach swych braci i króla uznanie duże zdobył może on dostać tytuł y urząd wpierw starosty, po czym wojewody. Nadanie takie przez króla dokonywać się będzie.

Art. 12.
Ponadto, król i panowie bracia widząc jak wielką gorliwością obywatelską i licznymi cnotami wykazuje się szlachcic, król może przedstawić Seymowi akt nobilitujący tegoż szlachcica do tytułu księcia, jednak to od woli Sejmu reprezentującego naród szlachecki zależeć będzie, czy akt taki przyjąć.

Art. 13.
Niniejsza konstytucyja przez Seym Walny uchwalona będzie, ale wpierw na konfederacyj w Kijowie zwołanej przyjęta będzie. A królewska pieczęć mocy jej nada.

KONSTYTVCJA SEYMOWA Z DNIA VI MIESIĄCA IX ANNO DOMINI MMXIII O ZAPEWNIENIU NIEWZRUSZONEY PRZYSZŁOŚCI RZECZYPOSPOLITEJ

My, Rady Koronne i Litewskie oraz stany oboyga narodów, swój wkład w budowę Złotej Wolności pragniemy ogłosić oraz o przyszłości narodu szlacheckiego myśląc i naszej Ojczyzny, konstytucyję w zgodzie z naszymi ustaleniami w życie Rzplitej wprowadzić postanawiamy:

Artykuł Pierwszy
Szlachectwa oboyga narodów ani żadnej innej nobilitacyji dostąpić nie może głowa obcego państwa.

Artykuł Drugi
Głowa obcego państwa nie może posiadać na terenie Rzplitej żadego mayątku, czy to w ziemi, czy to w złotych denerach.

Artykuł Trzeci
Głowa obcego państwa nie może piastować żadnych ziemskich godności, ani nosić ziemskich i honorowych tytułów, które dostąpić i sprawować może jedynie szlachcic oboyga narodów.

Artykuł Czwarty
Jeśli po przyjęciu tejże Konstytucyji znalazłaby się głowa państwa obcego, która posiada szlachectwo oboyga narodów, tytuły lub mayątek, odebrane one być mają i przekazane na własność Skarbu Państwa.

Artykuł Piąty
Niniejsza konstytucyja przez Seym Walny uchwalona będzie, ale wpierw na konfederacyj w Kijowie zwołanej przyjęta będzie. A królewska pieczęć mocy jej nada.

I proponuję, przejdźmy Waszmościowie od razu do głosowania, a dla potwierdzenia swej zgody, niech każdy swój szacowny podpis pod projektami złoży


Tako ja pierwszy:

Głosuję za dwoma projektami ZA oraz pod tymi dwoma projektami swój podpis składam:

/-/ August Bierzyński Medycejski,
kanclerz wielki Rzeczypospolitej,
senator tego Seymu.

[Emilia Radziwiłłówna]

Wybór z pokorą przyjmuję
Dziękuję za głosy i proszę o pomoc w prowadzeniu obrad, bo pierwszy raz to robię

Cieszymy się wszyscy

I idąc za prośbą Kanclerza, również oddaję swój głos poparcia dla obu projektów i z przyjemnością je podpiszę:

/-/ Emilia apo Zep
poseł Korony

[Andream von Salza]

Głosuję za dwoma projektami ZA oraz pod tymi dwoma projektami swój podpis składam:

Brat - rycerz Andream

[Andream von Salza]

Informuje że Konstytucja o Złotej Wolności i Ustawa o szlachectwie zostały uchwalone przez Wysoką Izbę

[Andream von Salza]

Proszę o składanie projektów Ustaw
Proponuję termin składania projektów do 8.09. do 22,00

[August Medycejski]

Sisto sctivitatem Mości Panie Marszałku! cieszę się, że Waszmość Pan tak wielką gorliwością się wykazuje, jednak mamy tutaj prawo przez stany na Konfederacji przyjęte:

Art. 8.
A na obradach seymowych zasada jednomyślności ma być zachowana. Do zgody pro publico bono posłowie i senatorowie dążyć mają. Jednakowoż zasadę liberum veto, która ze zwyczajów szlacheckich moc swą czerpie, uznajemy jako gwarancyję naszej wolności. Mocy swej nie ma ona jednak dla uchwalania traktatów, czy innych aktów dyplomatycznych oraz w obsadzaniu urzędów.

Musimy więc cierpliwie poczekać jeszcze na głosy Eminencji Prymasa i Króla Jegomościa. Osobiście ich ponaglę

[Karol Radziwiłł]

Oczywiście ZA konstytucjami.