Re: Miasta Królestwa Korony Polskiej
Napisane: 23 lut 2011, 22:38
Częstochowa
Częstochowa powstała prawdopodobnie w XI wieku. Jednak pierwsza wzmianka pochodzi z 1220 roku, z dokumentu biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża, nakładającego na Częstochowę obowiązek płacenia dziesięciny. Nazwa wywodzi się od słowiańskiego imienia Częstoch. W latach 1370-1393 Częstochowa stanowiła lenno Władysława Opolczyka, który w 1382 ufundował klasztor paulinów. Prawa miejskie nadano w roku 1356, wraz z przywilejem goszczenia monarchy, a w 1502 miała miejsce lokacja na prawie magdeburskim za sprawą Aleksandra Jagiellończyka, stwierdzającym w wydanym dokumencie: ...ma być takim jak miasto Kraków cieszy się....
Wraz z narastającym kultem religijnym miasto otrzymywało liczne przywileje królewskie np. do pobierania myta mostowego na Warcie czy odbywania targów i jarmarków. Pierwszy większy najazd zanotowano w 1587, gdy wojsko pretendenta do korony królewskiej Maksymiliana III Habsburga złupiło miasto w drodze do Krakowa. Ze względu na peryferyczne położenie klasztoru jasnogórskiego i nękających go najazdów, królowie z rodu Wazów, którzy szczególnie umiłowali sobie klasztor częstochowski, zdecydowali się obwarować go nowoczesnymi fortyfikacjami typu holenderskiego z bastionami, które uczyniły z Jasnej Góry jedną z potężniejszych twierdz Rzeczypospolitej. Nowe umocnienia zostały poddane próbie podczas Potopu szwedzkiego, kiedy to po niespełna miesięcznym oblężeniu mała załoga klasztoru pod dowództwem o. Augustyna Kordeckiego odparła ataki przeważających wojsk szwedzkich. Kolejne lata to czas licznych najazdów, pożarów i plądrowania miasta co doprowadziło do zahamowania jego rozwoju i znaczenia.
Rawa
Rawa Mazowiecka pierwszy raz pojawia się w źródłach historycznych w 1228, lecz prawdopodobnie jeszcze wtedy nie posiadała praw miejskich. W 1321 Rawa uzyskała prawa miejskie (łac. Rava oppidum), stając się stolicą księstwa rawskiego. W latach 1355-1370 książę mazowiecki Siemowit III wybudował tu murowany zamek, który stanowił część systemu umocnień państwa Kazimierza Wielkiego. W 1462 król Polski Kazimierz IV Jagiellończyk dokonał inkorporacji tutejszego księstwa do Korony, tworząc województwo rawskie, którego stolicą uczynił Rawę. Od 1562 przechowywany był na tutejszym zamku tzw. skarb rawski, pieniądze na utrzymanie wojska kwarcianego.
Kościół Najświętszej Marii Panny z roku 1613
Drohiczyn
Historyczna stolica Podlasia. W XI wieku gród na pograniczu rusko-polskim z ważną komorą celną nad Bugiem, którym spławiano towary na Ruś. W XII wieku stolica księstwa drohiczyńskiego w kręgu wpływów Kazimierza Sprawiedliwego. Następnie przejściowo należał do Mazowsza i w końcu XIII w. opanowany przez Litwę. Następnie przechodził z rąk do rąk. W XV wieku od książąt mazowieckich gród kupili Jagiellonowie. Prawa miejskie otrzymał Drohiczyn w 1498 z rąk Aleksandra Jagiellończyka. Od roku 1520 stolica województwa podlaskiego. Od 1569 miasto zostało włączone do Korony. XVI wiek to okres największego rozkwitu miasta.
Na początku XVII wieku były w Drohiczynie trzy kościoły, pięć cerkwi i cztery klasztory w tym dwa katolickie . W mieście istniały także szpital, apteka i szkoła. Okres pomyślnego rozwoju miasta przerwał potop szwedzki, w trakcie którego utracił 68% ludności. W XVIII w. odnowiono, odbudowano lub wybudowano drohiczyńskie kościoły i klasztory. Pozbawiony dawnej świetności Drohiczyn zasłynął w tym okresie ze wspaniałych szkół: szkółki prowadzonej przez franciszkanów i jezuickiego Colegium Nobillium.
Z czasem Drohiczyn przekształcił się w prowincjonalne miasteczko, a liczba mieszkańców systematycznie malała. Z około 2000 mieszkańców w 1775 zmniejszyła się do 835 w 1857. Całkowicie zniknęła lewobrzeżna część miasta.
Liw
Pierwotnie gród obronny, strzegący przeprawy przez rzekę oraz wschodnich granic Mazowsza, znajdował się na południe od dzisiejszego Liwa w miejscowości Grodzisk. W XIII wieku osada została przeniesiona bardziej na północ w miejsce dzisiejszego zamku. Pierwsza wzmianka pisana o Liwie pochodzi z dokumentów książęcych Bolesława II z 1304 roku. i dokumentu księcia czerskiego Siemowita III wystawionego w 1335 roku. Był to jeden z głównych punktów obronnych tego księstwa oraz siedziba kasztelanii. Bliskość granicy z Wielkim Księstwem Litewskim oraz przebiegający tędy trakt na Ruś sprzyjał rozwojowi handlu i osadnictwa. Osada przygrodowa bardzo szybko rozwinęła się w organizm miejski. Jednak prawa miejskie Liw uzyskał dopiero ok. 1421 roku, co było związane z wybudowaniem w miejscowości zamku książęcego oraz ustanowieniem go stolicą ziemi liwskiej. Istnieją jednak przypuszczenia, że lokacja na prawie chełmińskim mogła się odbyć znacznie wcześniej, w II poł. XIV w. Wraz ze wzrostem miasta rozrosło się również przedmieście, które w latach 1453-1789 było odrębnym miastem pod nazwą Liw Nowy. Liw Stary otrzymał odnowione prawo miejskie w 1453 r. od księcia Bolesława IV.
Po śmierci księcia mazowieckiego Konrada III Rudego (zm. 1503) ziemia liwska znalazła się w oprawie wdowiej księżnej Anny Radziwiłłówny (zm. 1522), a później stała się własnością jej córki, ostatniej przedstawicielki Piastów Mazowieckich Anny Mazowieckiej (zm. 1557). W 1526 r. zmarł ostatni książę mazowiecki Janusz III i Mazowsze zostało inkorporowane do Korony. Precedens sprawił jednak, że zarówno Liw jak i okalające go terytorium na krótki okres stały się udzielnym księstwem. Spór o majątek między Zygmuntem I Starym i Anną Mazowiecką toczył się do 1537 roku. Miasto i zamek Liw w tym czasie były kilkakrotnie oblegane przez wojska królewskie. Po objęciu władzy przez starostę koronnego rozpoczął się dalszy rozwój miasta. W I Rzeczypospolitej Liw korzystał wciąż z położenia geograficznego na styku dwóch państw – Korony i Litwy. Odbywały się tu sądy ziemskie i grodzkie. Kościół parafialny św. Jana Chrzciciela w Liwie był salą obrad sejmiku ziemskiego. Pod koniec XVI i na początku XVII w. był tutaj duży ośrodek rzemieślniczy i handlu zbożem, na przeprawie przez rzekę zorganizowano komorę celną, raz w tygodniu były targi, a trzy razy do roku jarmarki. W 1572 roku. Liw był typowany jako jedno z miast, w którym mogłaby odbywać się elekcja królów polskich. XVII wiek przyniósł jednak również upadek gospodarczy miasta. Przede wszystkim przyczynił się do tego rozwój Węgrowa na drugim brzegu rzeki oraz wojny prowadzone przez Rzeczpospolitą z państwami ościennymi. Duże znaczenie dla upadku miasta miała ogólnoeuropejska sytuacja gospodarcza na rynku zboża. Miasto wyludniło się podczas potopu szwedzkiego. W latach 1631 i 1652 wybuchła w mieście zaraza. Zostało spalone w 1657 r. przez wojska księcia siedmiogrodzkiego. Kolejne pożary z 1700 i 1703 roku wywołali Szwedzi, którzy również zburzyli zamek i większość zabudowy.
Częstochowa powstała prawdopodobnie w XI wieku. Jednak pierwsza wzmianka pochodzi z 1220 roku, z dokumentu biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża, nakładającego na Częstochowę obowiązek płacenia dziesięciny. Nazwa wywodzi się od słowiańskiego imienia Częstoch. W latach 1370-1393 Częstochowa stanowiła lenno Władysława Opolczyka, który w 1382 ufundował klasztor paulinów. Prawa miejskie nadano w roku 1356, wraz z przywilejem goszczenia monarchy, a w 1502 miała miejsce lokacja na prawie magdeburskim za sprawą Aleksandra Jagiellończyka, stwierdzającym w wydanym dokumencie: ...ma być takim jak miasto Kraków cieszy się....
Wraz z narastającym kultem religijnym miasto otrzymywało liczne przywileje królewskie np. do pobierania myta mostowego na Warcie czy odbywania targów i jarmarków. Pierwszy większy najazd zanotowano w 1587, gdy wojsko pretendenta do korony królewskiej Maksymiliana III Habsburga złupiło miasto w drodze do Krakowa. Ze względu na peryferyczne położenie klasztoru jasnogórskiego i nękających go najazdów, królowie z rodu Wazów, którzy szczególnie umiłowali sobie klasztor częstochowski, zdecydowali się obwarować go nowoczesnymi fortyfikacjami typu holenderskiego z bastionami, które uczyniły z Jasnej Góry jedną z potężniejszych twierdz Rzeczypospolitej. Nowe umocnienia zostały poddane próbie podczas Potopu szwedzkiego, kiedy to po niespełna miesięcznym oblężeniu mała załoga klasztoru pod dowództwem o. Augustyna Kordeckiego odparła ataki przeważających wojsk szwedzkich. Kolejne lata to czas licznych najazdów, pożarów i plądrowania miasta co doprowadziło do zahamowania jego rozwoju i znaczenia.
Rawa
Rawa Mazowiecka pierwszy raz pojawia się w źródłach historycznych w 1228, lecz prawdopodobnie jeszcze wtedy nie posiadała praw miejskich. W 1321 Rawa uzyskała prawa miejskie (łac. Rava oppidum), stając się stolicą księstwa rawskiego. W latach 1355-1370 książę mazowiecki Siemowit III wybudował tu murowany zamek, który stanowił część systemu umocnień państwa Kazimierza Wielkiego. W 1462 król Polski Kazimierz IV Jagiellończyk dokonał inkorporacji tutejszego księstwa do Korony, tworząc województwo rawskie, którego stolicą uczynił Rawę. Od 1562 przechowywany był na tutejszym zamku tzw. skarb rawski, pieniądze na utrzymanie wojska kwarcianego.
Kościół Najświętszej Marii Panny z roku 1613
Drohiczyn
Historyczna stolica Podlasia. W XI wieku gród na pograniczu rusko-polskim z ważną komorą celną nad Bugiem, którym spławiano towary na Ruś. W XII wieku stolica księstwa drohiczyńskiego w kręgu wpływów Kazimierza Sprawiedliwego. Następnie przejściowo należał do Mazowsza i w końcu XIII w. opanowany przez Litwę. Następnie przechodził z rąk do rąk. W XV wieku od książąt mazowieckich gród kupili Jagiellonowie. Prawa miejskie otrzymał Drohiczyn w 1498 z rąk Aleksandra Jagiellończyka. Od roku 1520 stolica województwa podlaskiego. Od 1569 miasto zostało włączone do Korony. XVI wiek to okres największego rozkwitu miasta.
Na początku XVII wieku były w Drohiczynie trzy kościoły, pięć cerkwi i cztery klasztory w tym dwa katolickie . W mieście istniały także szpital, apteka i szkoła. Okres pomyślnego rozwoju miasta przerwał potop szwedzki, w trakcie którego utracił 68% ludności. W XVIII w. odnowiono, odbudowano lub wybudowano drohiczyńskie kościoły i klasztory. Pozbawiony dawnej świetności Drohiczyn zasłynął w tym okresie ze wspaniałych szkół: szkółki prowadzonej przez franciszkanów i jezuickiego Colegium Nobillium.
Z czasem Drohiczyn przekształcił się w prowincjonalne miasteczko, a liczba mieszkańców systematycznie malała. Z około 2000 mieszkańców w 1775 zmniejszyła się do 835 w 1857. Całkowicie zniknęła lewobrzeżna część miasta.
Liw
Pierwotnie gród obronny, strzegący przeprawy przez rzekę oraz wschodnich granic Mazowsza, znajdował się na południe od dzisiejszego Liwa w miejscowości Grodzisk. W XIII wieku osada została przeniesiona bardziej na północ w miejsce dzisiejszego zamku. Pierwsza wzmianka pisana o Liwie pochodzi z dokumentów książęcych Bolesława II z 1304 roku. i dokumentu księcia czerskiego Siemowita III wystawionego w 1335 roku. Był to jeden z głównych punktów obronnych tego księstwa oraz siedziba kasztelanii. Bliskość granicy z Wielkim Księstwem Litewskim oraz przebiegający tędy trakt na Ruś sprzyjał rozwojowi handlu i osadnictwa. Osada przygrodowa bardzo szybko rozwinęła się w organizm miejski. Jednak prawa miejskie Liw uzyskał dopiero ok. 1421 roku, co było związane z wybudowaniem w miejscowości zamku książęcego oraz ustanowieniem go stolicą ziemi liwskiej. Istnieją jednak przypuszczenia, że lokacja na prawie chełmińskim mogła się odbyć znacznie wcześniej, w II poł. XIV w. Wraz ze wzrostem miasta rozrosło się również przedmieście, które w latach 1453-1789 było odrębnym miastem pod nazwą Liw Nowy. Liw Stary otrzymał odnowione prawo miejskie w 1453 r. od księcia Bolesława IV.
Po śmierci księcia mazowieckiego Konrada III Rudego (zm. 1503) ziemia liwska znalazła się w oprawie wdowiej księżnej Anny Radziwiłłówny (zm. 1522), a później stała się własnością jej córki, ostatniej przedstawicielki Piastów Mazowieckich Anny Mazowieckiej (zm. 1557). W 1526 r. zmarł ostatni książę mazowiecki Janusz III i Mazowsze zostało inkorporowane do Korony. Precedens sprawił jednak, że zarówno Liw jak i okalające go terytorium na krótki okres stały się udzielnym księstwem. Spór o majątek między Zygmuntem I Starym i Anną Mazowiecką toczył się do 1537 roku. Miasto i zamek Liw w tym czasie były kilkakrotnie oblegane przez wojska królewskie. Po objęciu władzy przez starostę koronnego rozpoczął się dalszy rozwój miasta. W I Rzeczypospolitej Liw korzystał wciąż z położenia geograficznego na styku dwóch państw – Korony i Litwy. Odbywały się tu sądy ziemskie i grodzkie. Kościół parafialny św. Jana Chrzciciela w Liwie był salą obrad sejmiku ziemskiego. Pod koniec XVI i na początku XVII w. był tutaj duży ośrodek rzemieślniczy i handlu zbożem, na przeprawie przez rzekę zorganizowano komorę celną, raz w tygodniu były targi, a trzy razy do roku jarmarki. W 1572 roku. Liw był typowany jako jedno z miast, w którym mogłaby odbywać się elekcja królów polskich. XVII wiek przyniósł jednak również upadek gospodarczy miasta. Przede wszystkim przyczynił się do tego rozwój Węgrowa na drugim brzegu rzeki oraz wojny prowadzone przez Rzeczpospolitą z państwami ościennymi. Duże znaczenie dla upadku miasta miała ogólnoeuropejska sytuacja gospodarcza na rynku zboża. Miasto wyludniło się podczas potopu szwedzkiego. W latach 1631 i 1652 wybuchła w mieście zaraza. Zostało spalone w 1657 r. przez wojska księcia siedmiogrodzkiego. Kolejne pożary z 1700 i 1703 roku wywołali Szwedzi, którzy również zburzyli zamek i większość zabudowy.