Ceramika grecka

[Krzysztof Lubomirski]

Ceramika grecka

Galeria greckich naczyń

[Krzysztof Lubomirski]

Styl geometryczny

Styl ten dominował w Grecji od XI do końca VIII w. p.n.e. Dekoracja miała charakter geometryczny i była w ścisłym związku z kształtem naczynia. Typowe motywy to: ciemne linie, pasy, krzyżyki, kwadraty, romby, meander. Dekoracja zajmowała całą powierzchnię wyrobu. Pojawiają się sporadycznie elementy figuratywne, ale sceny o charakterze narracyjnym dopiero po koniec VIII w. p.n.e.

---

Czarka geometryczna z Aten, VIII w. p.n.e.



waza dipylonska, VIII w p.n.e. Ateny. Jest to amfora grobowa o wysokości 1,55 m pochodząca z ateńskiej nekropolii znajdującej się w pobliżu bramy Dipylon. Cała powierzchnia pokryta jest geometryczną dekoracją ułożoną pasowo. Na tej wazie jak i na innych tego typu znajdują się sceny opłakiwania zmarłego.

[Krzysztof Lubomirski]

Styl orientalizujący

Pod koniec VII w. p.n.e. pojawiły się nowe motywy dekoracji, zaczerpnięte z tkanin i innych wyrobów wschodnich. Nowy styl był swobodniejszy, na wyrobach przedstawiano zwierzęta: jelenie, kozice, lwy, pantery a także fantastyczne stwory: sfinksy, gryfy itp. Zwierzęta umieszczano jedno za drugim, pasowo, wokół naczynia. Pozostałe miejsca malarz uzupełniał dekorację drobnymi wzorami jak rozety, kwadraciki, kropki. Poprzez wprowadzenie linii rytych wzbogacił się rysunek. Wzorem Wschodu urozmaicono kolorystykę wyrobów. Szczególnie upodobały sobie ten styl warsztaty korynckie, między in. produkowały zdobione w tym stylu małe naczyńka na pachnidła, które noszono na sznurku.

---

pyksis, Korynt VI w. p.n.e.


amfora w stylu orientalizującym

[Krzysztof Lubomirski]

Styl czarnofigurowy

W VI w. p.n.e. wykształciła się technika czarnofigurowa. Na czerwonym tle naczynia malowano czarne sylwetki ludzi. Elementy szat, szczegóły anatomiczne podkreślano linią rytą i tylko niektóre drobne szczegóły postaci podmalowywano na biało, fioletowo lub purpurowo.

---

Amfory panatenajskie . Wręczano je zwycięzcom w poszczególnych dyscyplinach igrzysk. Ich kształt i dekoracja były regulowane przepisami. Miały wysokość 60 cm i zdobione były niezmiennie w stylu czarnofigurowym. Po jednej stronie wazy malowano postać Ateny w pełnym uzbrojeniu i umieszczano po grecku napis „z igrzysk Ateny”, zaś po drugiej stronie naczynia umieszczano sceny sportowe z dyscypliny za której zwycięstwo miała stanowić nagrodę.


Waza przedstawiająca walczących hoplitów

[Krzysztof Lubomirski]

Styl czerwonofigurowy

Około 530 roku p.n.e. w Atenach zaczęto stosować styl czerwonofigurowy. Sposób zdobienia waz uległ odwróceniu – tym razem motyw pozostawiano w kolorze czerepu. Rysunek wewnętrzny postaci wykonywano pędzelkiem, co dawało malarzom większą swobodę twórczą (zaznaczanie rysów twarzy, ukazywanie ruchu), niż w przypadku techniki czarnofigurowej. Dekoracje, które powstawały w tym stylu osiągnęły najwyższy poziom artystyczny.

---

[Krzysztof Lubomirski]

Formy naczyń greckich

Amfora- Było to jedno z najbardziej popularnych naczyń w starożytności. Służyło głównie do przechowywania wina i oliwy. Amfory używane podczas przyjęć były efektownie zdobione.Są różne typy amfor. Starsze od końca VII w. p.n.e. – amfory wybrzuszone i późniejsze VI w. p.n.e. – amfory szyjowe, których przykładem są tzw. amfory panatenajskie. Słynne amfory wypełnione oliwą wręczano zwycięzcom na igrzyskach panatenajskich. Całkiem inną funkcję pełniły amfory dipylońskie. Różniły się od innych dekoracją, wielkością (nawet do 2 m), nie miały dna - stawiano je na grobach.
Oprócz zdobionych amfor produkowano także amfory bez dekoracji, które służyły do celów gospodarskich i transportowych. Dna ich były zakończone spiczasto umożliwiając wetknięcie w podłoże, zawieszano je także lub opierano o ścianę.

---

Stamnos- Służył do przechowywania oliwy, wina a także żywności solonej, fig. Można go było łatwo przenosić w odróżnieniu od dużo większych naczyń glinianych zwanych pithosami.

---

Oinochoe- Naczynie z trójlistnym, lub okrągłym wylewem, podobne do dzbanków. Służyły do nabierania i nalewania wina z kraterów do czar.

---

Pelike- Waza pełniąca funkcję naczynia kultowego w procesjach panantejskich.

[Krzysztof Lubomirski]

Formy naczyń greckich: ciąg dalszy

Olpe- Naczynie do przechowywania olejków i oliwy.

---

Kyliks- Należał do jednych z najpiękniejszych wyrobów. Była to czara do picia, w zdobieniu której współzawodniczyli najwięksi artyści. Forma ulegała również rozwojowi. W końcowym etapie przybrała kształt płaskiej, szerokiej czaszy na niezbyt wysokiej nóżce.

---

Pyksis- Pojemnik z pokrywką, służył do przechowywania artykułów toaletowych.

---

Krater- Naczynie do mieszania wina z wodą. Kształt krateru zmieniała się w ciągu wieków, zależnie od ośrodków produkcji. Zasadniczo jego forma składała się ze stopki, dość dużego brzuśca, szerokiego otworu i dwóch imadeł ułatwiających przenoszenie. Różnice w wyglądzie imadeł i brzuśca pozwalają na wydzielenie czterech głównych typów:
1. krater kolumienkowy (o imadłach w kształcie dwu kolumienek z poprzeczną poziomą nasadą)
2. krater dzwonowy (brzusiec w formie odwróconego dzwonu)
3.krater kielichowy (ze względu na kształt brzuśca)
4. krater wolutowy (o imadłach zakończonych ślimacznicą)

---

Lekyt-

Wysmukłe naczynie o jednym uchwycie, z wąską długą szyjką lekko rozszerzoną u góry. Służyło do przechowywania wonnych olejków i oliwy, którą namaszczali się po kąpieli ćwiczący w palestrach.
Szczególną grupę stanowiły lekyty nagrobne. Wyróżniały się spośród innych waz biało gruntowym malarstwem i tematyką dekoracji związaną z kultem zmarłych.

[Krzysztof Lubomirski]

Formy naczyń greckich:ciąg dalszy

Hydria- naczynie do noszenia wody, charakterystyczną jej cechą jest umieszczenie trzech uchwytów; dwóch poziomych po bokach i pionowego z tyłu.

---

Skyfos- naczynie do picia, w kształcie szerokiego kubka.

---

Kantaros- naczynie do picia, na wysokiej stopce, z wygiętymi do góry uchami.

---

Psykter- naczynie do chłodzenia wina, wstawiany był do krateru.