Ptaszarnia- Ogród Ornitologiczny

[Jakob Iwan Wereszczyński-Bagrat]

Zimorodek srokaty

Zimorodek srokaty (Ceryle rudis) to gatunek średniego ptaka z rodziny zimorodkowatych (Alcedinidae), zamieszkujący Bałkany, Azję Mniejszą, Azję Południową oraz Afrykę poza Saharą. Zasadniczo osiadły, do Polski zalatuje wyjątkowo.

Słabo zaznaczony dymorfizm płciowy. Wierzch ciała i czubek na głowie czarne o białym perełkowaniu, na białej piersi dwie czarne przepaski (u samicy jedna niepełna), spód biały (u samicy z czarnym deseniem).
Wymiary średnie:
dł. ciała ok. 25-28 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 38 cm
waga ok. 68-110 g

Gniazduje nad zbiornikami wodnymi zarówno słodkimi, jak i słonymi (również morskie wybrzeża).W norze o głębokości 1-2 m zakończonej komorą lęgową. Jaja w liczbie od 1 do 7 (zazwyczaj 5) o średnich wymiarach 30 x 23,5 mm.
Żywi się rybami i owadami.

[Jakob Iwan Wereszczyński-Bagrat]

Zimorodek białoczelny

Zimorodek białoczelny (Ceyx pusillus) to gatunek małego, nadwodnego ptaka z rodziny zimorodkowatych (Alcedinidae). Występuje w Papui-Nowej Gwinei, Australii, na wyspie Moluki Północne w Indonezji i w Papui. Nie jest zagrożony. Nie wędruje.

Brak dymorfizmu płciowego. Każdy czarny element, z wyjątkiem lotek, matowy. Głowa fioletowogranatowa, z białym obszarem między okiem a czarnym czołem. Na karku, w zgięciu głowy po każdej stronie jeden, biały pasek. Są ze sobą i z dziobem czarno połączone. Obszar nasady dzioba również czarny. Oczy czarne, dziób ciemnoszary na końcu jasnokremowobiały. Garło, pierś, brzuch i pokrywy podogonowe białe. Boki także, lecz przy skrzydłach jeszcze granatowe. Nogi szare z jaśniejszymi pazurami. Granatowe sterówki są niesamowicie krótkie. Skrzydła zaokrąglone, niebieske, ale z początku pióra mają czarne początki. Pokrywy zakrywające lotki czarne, z dwoma niebieskimi przy wewnętrznym brzegu skrzydła. Lotki czarne. Wierzch ciała i kuper matowo granatowe, pokrywy nadogonowe białe (matowo). Młode mają zielonkawy grzbiet i płowe plamki nad okiem.
Wymiary:
długość ciała: 11–13 cm
waga: 10-15 g

[Jakob Iwan Wereszczyński-Bagrat]

Jaskółka oknówka

Oknówka (Delichon urbicum) to gatunek niewielkiego ptaka wędrownego z rodziny jaskółkowatych (Hirundinidae).
Brak dymorfizmu płciowego - obie płci tego samego rozmiaru. Ogon znacznie mniej wcięty niż u dymówki. Upierzenie - wierzch ciała czarny z metalicznym połyskiem, spód, brzuch i kuper biały (nad ogonem znajduje się duża prostokątna biała plama), szare podgardle. Ma czarny dziób i ciemnobrązowe oczy. Młode pozbawione są połysku - bardziej matowe od góry, a od spodu białawe z brązowym odcieniem. Wielkością dorównuje prawie wróblowi, a wyraźniej mniejsza jest od jerzyka.
Choć mylona czasem z dymówką różni się od niej na pierwszy rzut oka. Oknówka w przeciwieństwie do dymówki ma nogi pokryte białymi piórami aż do pazurków. Poza tym jest nieco mniejsza, bardziej krępa, ma metalicznie niebieski wierzch ciała, a spód czysto biały. W locie różnicę widać po płytszym wcięciu ogona i białym kuprze. Nieco inaczej wygląda gniazdo jaskółki oknówki i czasem odmienna jest jego lokalizacja.

Oknówka karmiąca młode

Gatunek uległ silnej synantropizacji. Pojawia się na najbardziej zurbanizowanych terenach - zamieszkuje osiedla ludzkie (głównie miasta), śródmieścia, w tym miejskie blokowiska (dymówka tak zaludnione obszary pomija). Preferuje okolice zbiorników wodnych. Większa część populacji zasiedla budowle oddalone od terenów bardzo zaludnionych. Widuje się ją też w górach. Na obszarach rolniczych zagęszczenie znacznie może się wahać - wynosi od kilku do kilkunastu par lęgowych przypadających na 1 km2. W miastach te wartości są zupełnie inne - w niektórych na badanych powierzchniach naliczono nawet ponad 500 par lęgowych. Latem nad większymi zbiornikami widuje się koncentracje oknówek liczące setki sztuk, a nawet rzadko tysiące. W pobliżu lęgowisk wymagają obecności szlamistych kałuż (mogą też być sztuczne) skąd biorą materiał do budowy gniazd

[Jakob Iwan Wereszczyński-Bagrat]

Jaskółka dymówka

Dymówka (Hirundo rustica) to gatunek niewielkiego ptaka wędrownego z rodziny jaskółkowatych (Hirundinidae).
Smukły, niewielki, niebiesko-czarny ptak o ceglastoczerwonym czole i podgardlu (pod którym metalicznie ciemnoniebieski pasek) oraz kremowobiałym spodzie ciała. Silnie wcięty ogon, widełki są najdłuższe u starych samców - do 7,5 cm głębokości. Skrzydła dość długie i wąskie, ostro zakończone. Słaby dymorfizm płciowy - obie płci ubarwione jednakowo, samice mają jedynie nieco krótsze zewnętrzne sterówki. Wierzch czarny z granatowym połyskiem, na piersi czarna obwódka, tej samej barwy obwódka na szyi. Mały, czarny dziób. Nogi drobne, czarne. Na spodniej stronie ogona białe plamy. Przedstawiciele podgatunków H. r. transitiva i H. r. savignii mają rdzawy brzuch i węższą lub wręcz niewidoczną obrożę na piersi. Od podobnej jaskółki oknówki odróżnia się dymówkę po wąskich, długich skrajnych sterówkach i całkowicie ciemnym wierzchu ciała: Młode mają bardziej matowe upierzenie, krótsze zewnętrzne sterówki, mniej wyraźniej zaznaczoną plamę na podgardlu, obrożę na piersi nakrapianą oraz podgardle i czoło bladoróżowe.
Jest wielkości wróbla, choć ma dużo smuklejszą sylwetkę. Bardzo łatwa w obserwacji w trakcie chwytania owadów nad łąkami lub jeziorami.

Zamieszkuje rozległe obszary na kuli ziemskiej - niemal całą Eurazję (prócz północnych krańców), część północnej Afryki i prawie całą Amerykę Północną. Zimuje w południowo-wschodniej Azji, subsaharyjskiej Afryce i większej części Ameryki Południowej. Pojedyncze osobniki notowano także w Antarktyce.
W Polsce bardzo liczny ptak lęgowy. Wędrowny na duże dystanse, przeloty w kwietniu i do końca maja i powroty na zimowiska od września do października. Najdłużej zwlekające do migracji osobniki widywano jeszcze w listopadzie. Nie stwierdzono prób zimowania (prócz pojedynczego przypadku). W Polsce spotyka się jej gniazda w całym kraju przy zabudowaniach. W górach dolatuje do 1000 m n.p.m. W Europie Środkowej to jedyna jaskółka, która ma wydłużone, zewnętrzne sterówki.

[Jakob Iwan Wereszczyński-Bagrat]

Jaskółka brzegówka

Brzegówka (Riparia riparia) to gatunek niewielkiego ptaka wędrownego z rodziny jaskółkowatych (Hirundinidae).
Niewielki ptak o skromnym upierzeniem i zwartej budowie. Brak dymorfizmu płciowego. Wierzch ciała bladobrunatny, spód biały z brunatną przepaską w górnej części piersi. Gładki ogon jest lekko rozwidlony, a skrzydła wąskie, choć o szerokiej podstawie. Młode ubarwione podobnie jak osobniki dojrzałe, choć ich brązowe pióra w górnej części ciała mają żółtawe brzegi (delikatny łuskowaty wzór). Te różnicę widać jednak tylko u ptaków z bliska, gdy trzyma się je w ręce. W porównaniu z innymi jaskółkami w jej ubarwieniu dominuje szary brąz i nie ma czerni.
Lot jaskółki brzegówki jest drgający i szybki, choć nieco mniej zwinny niż u innych gatunków z rodziny Hirundinidae. Wyróżnia się gwałtownością, częstszym trzepotaniem skierowanych w tył trójkątnych, zgiętych skrzydeł, a rzadszym szybowaniem i ślizganiem. Tylko w powietrzu widać jedną z najbardziej charakterystycznych cech tego gatunku - ciemne pokrywy podskrzydłowe. Po ziemi prawie nie chodzi. Jest znacznie mniejsza od jerzyka. Towarzyskie zachowania przejawia przez cały rok.

Pisklęta w gnieździe

Zamieszkuje niemal całą Eurazję (od zachodniej Europy po Pacyfik prócz krańców południowych i północnych), Maghreb i dolinę Nilu w północnej Afryce oraz Amerykę Północną. Przeloty w kwietniu-maju i sierpniu-wrześniu. Wędruje na duże dystanse. Zimuje w południowo-wschodniej Afryce, Indiach oraz Amazonii.
W Polsce średnio liczny ptak lęgowy niżu, lokalnie może być liczny lub przeciwnie – nieliczny. To najmniejsza z polskich jaskółek (mniejsza od wróbla). Spotkać można ją w większości kraju, choć występuje nierównomiernie, a w górach nie pojawia się na terenach położonych wyżej niż 600 m n.p.m. Najliczniejsze populacje notuje się w dolinach rzek o naturalnym korycie, które płyną w środkowej i wschodniej części kraju, głównie Wisły, Bugu i Narwi. W niektórych odcinkach tych cieków naliczono nawet kilka tysięcy zamieszkałych norek. Bardziej znaczące populacje z zachodniej Polski występują w korytach Warty i Noteci. Parę większych kolonii znajduje się też na Śląsku (największa kolonia brzegówek licząca ok. 2000 par gniazdowała kiedyś w ścianach kopalni piasku w Dąbrowie Górniczej, która w czasie wylęgu i wychowu piskląt wstrzymywała prace przy wydobywaniu piasku). Liczebność ogólnej populacji brzegówki w Polsce szacuje się na kilkanaście tysięcy par. Jesienne migracje rozciągnięte są od końca lipca do pierwszych dni października. Wtedy też obserwuje się duże koncentracje brzegówki na noclegowiskach (do kilku tysięcy sztuk). Wyjątkowo widywano je jeszcze w listopadzie, ale nie stwierdzono zimowania w kraju.

[Jakob Iwan Wereszczyński-Bagrat]

Jaskółka rudawa

Jaskółka rudawa (Cecropis daurica) to gatunek niewielkiego ptaka wędrownego z rodziny jaskółkowatych (Hirundinidae), zamieszkujący południową Europę, południową i południowo-wschodnią Azję, Maroko oraz środkową i wschodnią Afrykę. Zimuje w strefie tropikalnej Afryki i Azji. Do Polski zalatuje wyjątkowo – stwierdzona cztery razy. Gatunek został opisany naukowo pod nazwą Hirundo daurica, obecnie klasyfikowany jest w rodzaju Cecropis. Wyróżniono kilka podgatunków C. daurica.
Brak dymorfizmu płciowego. Wierzch ciała czarny z metalicznym, niebieskim połyskiem, na karku i kuprze ciemnordzawe przepaski. Spód biało-rdzawy z ciemnym, podłużnym kreskowaniem. Młode o bledszym wierzchu i bardziej rdzawym spodzie.
Wymiary średnie :

• długość ciała: ok. 19 cm
• rozpiętość skrzydeł: 32 cm
• masa ciała: ok. 30 g

[Jakob Iwan Wereszczyński-Bagrat]

Jaskółka abisyńska

Jaskółka abisyńska (Cecropis abyssinica) to gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny jaskółkowatych (Hirundinidae). Gatunek został opisany naukowo pod nazwą Hirundo abyssinica, obecnie klasyfikowany jest w rodzaju Cecropis. Wyróżniono kilka podgatunków C. abyssinica.
Długość ciała do 17 cm. Wierzch ciała niebieskoczarny, ciemię i kuper rudokasztanowate. Na białym brzuchu grube i ciemne kreski. Młode bardziej matowe. Widywana w parach lub małych stadkach; poluje na owady w locie. Mało płochliwa, często gnieździ się w budynkach.
Zasięg występowania: Afryka bez obszarów południowo-zachodnich i lasów nad Kongiem. Często spotykana w wielu otwartych środowiskach oraz na brzegach lasów, przy osadach. Osiadła lub wędrowna w obrębie Afryki.

[Jakob Iwan Wereszczyński-Bagrat]

Orzeł sawannowy

Orzeł sawannowy (Aquila rapax) – gatunek dużego, osiadłego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae), zamieszkujący Afrykę na północ i na południe od Sahary oraz stepy południowo-wschodniej Azji aż do Indii.
Wymiary średnie :
dł. ciała ok. 60–75 cm
rozpiętość skrzydeł 169–183 cm
waga ok. 1600–3100 g
Biotop: Step, otwarte, zadrzewione tereny, sawanna i półpustynie.
Lęgi: Orły sawannowe są monogamiczne, łączą się w pary na całe życie. Zwykle okres lęgowy trwa od kwietnia do lipca. Gniazdo zwykle mieści się na drzewie, także na słupie telekomunikacyjnym. Samiec znosi materiały, zaś samica buduje. Jeden lęg w roku, w zniesieniu 1 do 3 jaj znoszonych co 3 dni. Samica wysiaduje je przez blisko 45 dni. Kiedy młode mają 76–85 dni są już w pełni opierzone. Stają się lotne w wieku 10 tygodni, ale jeszcze przez kolejne 5 powracają do gniazda i polegają na pokarmie od rodziców. Młode są wobec siebie agresywne i szczególnie w pierwszych dniach życia mogą zabić młodsze rodzeństwo. Dojrzałość płciową orły stepowe osiągają po 3 lub 4 latach życia.
Pożywienie: Owady, padlina i drobne kręgowce, na przykład gryzonie.

[Jakob Iwan Wereszczyński-Bagrat]

Orzeł stepowy

Orzeł stepowy (Aquila nipalensis) – gatunek dużego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae), zamieszkujący stepy południowo-wschodniej Europy i Azji, od Rumunii do Mongolii. Wędrowny. Ptaki z dalekiego wschodu zimują w Indiach, pozostałe – w Afryce. Wyjątkowo zalatuje do Polski.
Zasiedla stepy, sawanny, pustynie i półpustynie. Gniazduje na ziemi, a jeśli jest możliwość to na drzewie. Jeden lęg w roku, w zniesieniu 1 do 3 jaj znoszonych co 3 dni. Wysiaduje zasadniczo samica, przez 39–45 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo po około 50 dniach, lecz rodzice zaprzestają karmienia dopiero po upływie niemal 70 dni. Dojrzałość płciową młode osiągają w czwartym roku życia. Żywi się głównie padliną, również gryzoniami i innymi małymi ssakami (maksymalnie wielkości królika) i ptakami (wielkości kuropatwy).
Orzeł stepowy jest ptakiem łowczym tzw. niskiego lotu. Ze względu na brak agresji wobec ludzi często wykorzystywany podczas pokazów sokolniczych.

[Jakob Iwan Wereszczyński-Bagrat]

Orzeł iberyjski

Orzeł iberyjski (Aquila adalberti) – gatunek ptaka z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae), niekiedy uznawany za podgatunek orła cesarskiego (Aquila heliaca adalberti).
Wygląd: Duży, majestatyczny orzeł; w locie charakteryzuje się z pozoru dość długimi skrzydłami. Długość ciała: 75-85 cm; rozpiętość skrzydeł: 180-215 cm. Dorosłe ptaki wydają się jednolicie ciemne, ale przy dobrej widoczności zauważalne ciemnobrązowe upierzenie. Charakterystyczna jest biała plama na barkówkach i biały przedni brzeg skrzydeł, jasnożółty kark i potylica. Młode ptaki czerwonobrązowe, z ciemnymi lotkami i ciemnym ogonem; sterówki, lotki oraz duże pokrywy skrzydłowe z jasnymi końcami.
Zasięg, środowisko: Występuje w luźnych zadrzewieniach, w okolicach pól uprawnych.